Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - Decyzje Rządu

Projekt upraszcza zasady ubiegania się o zasiłek opiekuńczy. Nowe przepisy pozwolą na składanie elektronicznych wniosków do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem pracodawców i biur rachunkowych. To ważne ułatwienie dla pracowników i pracodawców. Projekt realizuje działania deregulacyjne rządu.

Najważniejsze rozwiązania

• Nowe rozwiązanie likwiduje problem tzw. „podwójnej ścieżki”, w której część dokumentów do ZUS można przekazać elektronicznie (np. Z-3), a część wyłącznie papierowo (np. Z-15A), co powoduje zbędne formalności i opóźnienia.
• Dzięki zmianom, dokumenty stanowiące podstawę do wypłaty zasiłku będzie można przekazać szybciej i w jednym, spójnym procesie.
• Ponadto, płatnicy składek, którzy są płatnikami zasiłków, będą mogli je wypłacać na podstawie dokumentu złożonego w postaci elektronicznej – wystarczy np. skan wniosku Z-15A.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Osoby żyjące w związkach nieformalnych zyskają możliwość kształtowania wzajemnych praw i obowiązków w sferze majątkowej, rodzinnej oraz osobistej, dzięki zawarciu umowy cywilnoprawnej przed notariuszem. Chodzi o najważniejsze kwestie dotyczące codziennego życia – wspólne rozliczanie PIT, zwolnienie z podatku od spadku i darowizn, dostęp do informacji i dokumentacji medycznej, prawo do mieszkania, dziedziczenie testamentowe oraz uprawnienia dotyczące ubezpieczenia zdrowotnego, renty rodzinnej, prawa do pochówku czy zasiłku opiekuńczego.

Projekt odpowiada na potrzeby społeczne, które zgłaszane są od wielu lat. Nowe przepisy zwiększą ochronę osób tworzących niesformalizowane związki, niezależnie od płci. Zapewnią im także realny dostęp do uprawnień, które wynikają z pozostawania w trwałej relacji.

Najważniejsze rozwiązania

• Osoby, które ukończyły 18 lat, bez względu na płeć, będą mogły zawrzeć przed notariuszem umowę cywilnoprawną o wspólnym pożyciu.
  • Umowa zostanie następnie zarejestrowana w urzędzie stanu cywilnego. Dzięki temu uzyskany zostanie status osoby najbliższej w związku.
• Umowa o wspólnym pożyciu umożliwi:
  • wybór wspólności majątkowej, dzięki czemu osoby w związku zyskają możliwość wspólnego rozliczania się PIT (po pełnym roku podatkowym)
  • zwolnienie z podatku od spadków i darowizn;
  • uzyskanie prawa do korzystania ze wspólnego mieszkania;
  • nadanie drugiej osobie uprawnień do dostępu do informacji i dokumentacji medycznych;
  • uzyskanie pełnomocnictwa do działania w imieniu drugiej osoby przed sądami i administracją publiczną;
  • uprawnienia dotyczące m.in. ubezpieczenia zdrowotnego, renty rodzinnej, prawa do pochówku oraz zasiłku opiekuńczego;
  • ustanowienie obowiązku alimentacyjnego w przypadku rozwiązania umowy;
  • dziedziczenie testamentowe.
• W ramach umowy o wspólnym pożyciu nie będzie możliwa wspólna adopcja dzieci.  Nie będzie też możliwe przysposobienie dziecka drugiej strony.
• Umowa o wspólnym pożyciu będzie mogła zostać rozwiązana bez postępowania sądowego, na podstawie oświadczeń złożonych przed notariuszem.

Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2027 roku.

Nowe rozwiązania realizują rządowy priorytet dotyczący wzmocnienia pozycji rolników aktywnych zawodowo. Celem zmian jest doprecyzowanie i dostosowanie Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej. Chodzi także o efektywniejsze wykorzystanie środków finansowych w ramach WPR. Zmiany dotyczą też młodych rolników, którzy w przypadku prowadzenia produkcji zwierzęcej, otrzymają wyższą o 100 tys. zł premię na rozpoczęcie prowadzenia działalności rolniczej.

Najważniejsze rozwiązania

• Premia dla młodych rolników, która obecnie wynosi do 200 tys. zł, zostanie podwyższona do 300 tys. zł, jeśli w gospodarstwie prowadzona będzie produkcja zwierzęca na określonym poziomie.
• Wprowadzone zostaje nowe wsparcie, które zrekompensuje rolnikom koszty i utracone dochody związane z realizacją unijnych wymagań dotyczących ochrony torfowisk i obszarów podmokłych.
• W ramach interwencji LEADER/Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność, lokalne grupy działania będą mogły realizować międzynarodowe projekty partnerskie.
• Wprowadzone zostają dwie nowe interwencje: „Usługi doradcze i pomoc techniczna” oraz „Szkolenia, coaching i wymiana najlepszych praktyk w sektorze owoców i warzyw”. Zmiany mają na celu m.in. rozwój umiejętności i wiedzy organizacji producentów i ich członków.

Nowe przepisy mają wejść w życie 15 marca 2026 roku.

Projekt poprawi warunki prowadzenia działalności rolniczej przez lepsze ukierunkowanie wsparcia na rolników aktywnych zawodowo, czyli takich, którzy faktycznie prowadzą działalność w swoich gospodarstwach. Zaproponowane rozwiązania stanowią odpowiedź na postulaty zgłaszane przez rolników i organizacje rolnicze.

Nowe przepisy zwiększą stabilność planowania produkcji oraz poprawią wykorzystanie funduszy ze Wspólnej Polityki Rolnej – skierowanie wsparcia na osoby aktywnie zaangażowane w rolnictwo przyczyni się do rozwoju gospodarstw i poprawi ich konkurencyjność na rynku.

Najważniejsze rozwiązania

• Automatycznie (na mocy ustawy) za rolników aktywnych zawodowo zostaną uznane osoby, które spełniają wskazane kryteria, takie jak posiadanie zwierząt lub korzystanie z wybranych płatności czy wsparcia inwestycyjnego.
• Pozostali rolnicy będą musieli udokumentować ponoszenie kosztów działalności rolniczej lub uzyskanie przychodów ze sprzedaży produktów rolnych.

• Dla ok. 600 tys. małych gospodarstw wprowadzone zostanie przejściowe rozwiązanie na 2026 rok, które pozwoli im na przygotowanie i dostosowanie się do nowych wymagań.
  • W przyszłym roku za rolników aktywnych zawodowo automatycznie będą uznawane te osoby, którym w 2025 roku przyznano płatności bezpośrednie w wysokości nie większej niż równowartość kwoty 1125 euro.
  • Kwota ta odpowiada limitowi płatności na gospodarstwo w ramach płatności dla małych gospodarstw, czyli nie większych niż 5 ha.
  • Rozwiązanie oznacza, że w 2026 roku małe gospodarstwa nie będą musiały dokumentować kosztów lub przychodów ze sprzedaży produktów rolnych.

Nowe przepisy mają wejść w życie 15 marca 2026 roku.

Projekt przywraca niezależność Krajowej Radzie Sądownictwa (KRS), dzięki wprowadzeniu nowych, zgodnych z Konstytucją RP, zasad wyboru sędziów do Rady. Nowe przepisy oddają głos w tej sprawie środowisku sędziowskiemu. Realizują również orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), a także Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przyjęte rozwiązania to ważny krok w odbudowie zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości w kraju i za granicą.

Najważniejsze rozwiązania

• Obecny sposób powoływania członków-sędziów do KRS – ich wybór przez Sejm – sprawia, że Rada nie daje gwarancji niezależności i bezstronności.
• Nowe przepisy odbierają wpływ politykom i oddają głos środowisku sędziowskiemu.
  • Wybór 15 członków-sędziów KRS dokonywany będzie przez sędziów wszystkich szczebli i rodzajów sądów. Wybrany zostanie:
    • 1 sędzia Sądu Najwyższego,
    • 2 sędziów apelacyjnych,
    • 3 sędziów okręgowych,
    • 6 sędziów rejonowych,
    • po 1 osobie z sądów wojskowych, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych.
  • Wybory do KRS będą bezpośrednie i tajne, przeprowadzane przez Państwową Komisję Wyborczą.
  • Kandydować będą mogli sędziowie z co najmniej 10-letnim stażem pracy, w tym 5-letnim w sądzie, w którym aktualnie orzekają.
  • Kandydatury mogą zgłaszać odpowiednie grupy sędziów, Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych oraz Krajowa Rada Notarialna.

• PKW zorganizuje wysłuchanie publiczne kandydatów do KRS.
  • Najpierw kandydat zaprezentuje siebie, później uczestnicy wysłuchania będą mogli zadawać pytania.
  • Wysłuchanie będzie nagrywane i transmitowane na żywo.
• Przy KRS powstanie Rada Społeczna, która zapewni otwarty udział organizacji obywatelskich i zawodowych w monitorowaniu oraz przygotowaniu strategii reform w sądownictwie.
  • Rada Społeczna będzie organem doradczym, szczególnie w sprawach dotyczących rozpatrywania i oceny kandydatów na sędziów oraz asesorów.
  • Rada będzie liczyć 10 członków. W jej skład wejdą przedstawiciele:
    • Naczelnej Rady Adwokackiej;
    • Krajowej Rady Radców Prawnych;
    • Krajowej Rady Notarialnej;
    • Krajowej Rady Komorniczej;
    • Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego;
    • Rzecznika Praw Obywatelskich;
    • Krajowej Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym;
    • Rady Działalności Pożytku Publicznego.

• Kadencja Rady będzie trwała 4 lata – równolegle do kadencji KRS.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Rząd przyjął projekt tzw. ustawy praworządnościowej, która kończy chaos w sądownictwie związany z działalnością neosędziów, czyli osób nieprawidłowo powołanych na urząd od 2018 roku. Nowe przepisy przywrócą obywatelom pewność, że sądy działają zgodnie z Konstytucją, a wyroki w ich sprawach są niepodważalne. To krok w stronę odbudowy zaufania do wymiaru sprawiedliwości i przywrócenia standardów państwa prawa. Projekt wykonuje także postanowienia sądów europejskich i krajowych oraz kończy wieloletni stan niepewności prawnej.

Skala problemu neosędziów, powoływanych przy udziale Krajowej Rady Sądownictwa od 2018 roku, jest bardzo duża. Skutkiem ich działalności są wyroki sądów i trybunałów europejskich, które kosztują wszystkich obywateli już prawie 3 mld zł.

Najważniejsze rozwiązania

• Projekt rozróżnia sytuacje sędziów w zależności od ich drogi zawodowej.
  • Absolwenci Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury – ok. 1200 osób, tzw. grupa zielona – zachowują status sędziego, pomimo że ich powołanie odbyło się przy udziale neoKRS.
  • Sędziowie legalnie powołani (nie przy udziale neoKRS), którzy następnie uzyskali awans przy udziale neoKRS, ok. 1100 osób, tzw. grupa żółta – mają wrócić do macierzystych sądów na stanowiska zajmowane przed awansem.
    • Do czasu przeprowadzenia nowych konkursów (przez legalną KRS) będą oni delegowani na dotychczas zajmowane stanowiska, aby mogli m.in. dokończyć prowadzone sprawy.

• Osoby, które zostały sędziami po przejściu z innych zawodów prawniczych – np. prokuratorzy, adwokaci czy radcowie prawni, ok. 380 osób, tzw. grupa czerwona – przestaną być sędziami. O powrocie do ich wcześniejszych zajęć zadecydują ich właściwe samorządy zawodowe.
• Neosędziowie nie będą mogli orzekać w Sądzie Najwyższym – ich akty powołania zostaną uznane za nieważne i nie będą mieli możliwości pozostania na delegacji w SN (56 osób).
• Orzeczenia wydane dotychczas z udziałem nieprawidłowo powołanych sędziów zostają utrzymane w mocy.
  • Wyjątkiem będzie możliwość podważenia wyroków przez strony, które w czasie procesu konsekwentnie kwestionowały status neosędziego. Nie będzie to dotyczyć postępowań o nieodwracalnych skutkach, takich jak postępowania rozwodowe.
• Zniesiona zostaje Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.
• Zlikwidowana zostaje skarga nadzwyczajna, ze względu na to, że otwiera drogę do arbitralności, powoduje ryzyko nadużyć i podważa stabilność prawomocnych orzeczeń sądowych.
• Projekt realizuje wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości UE.

Nowe przepisy mają wejść w życie zasadniczo po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Projekt ułatwia pozyskiwanie danych z ksiąg wieczystych i Krajowego Rejestru Sądowego za pośrednictwem aplikacji mObywatel. Chodzi również o dostęp do odpisów i wyciągów ksiąg wieczystych oraz zaświadczeń o ich zamknięciu w postaci elektronicznej, których moc będzie równa dokumentom wydanym przez sąd. Nowe przepisy wpisują się w działania rządu na rzecz cyfryzacji państwa i ułatwiania obywatelom dostępu do usług publicznych.

Najważniejsze rozwiązania

• Dzięki nowym przepisom obywatele będą mogli samodzielnie pobierać elektroniczne dokumenty z ksiąg wieczystych, takie jak odpisy, wyciągi oraz zaświadczenia dotyczące zamknięcia księgi.
  • Takie dokumenty będą miały taką samą moc prawną, jak dokumenty wydane przez sąd.
• Obecnie, dokumenty pobrane z Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych trzeba wydrukować, aby miały moc urzędową.
  • Po zmianach nie będzie to konieczne – wystarczy plik elektroniczny wygenerowany przez system.
• Wprowadzone zostają nowe rozwiązania dotyczące Krajowego Rejestru Sądowego.
  • Projekt umożliwia dostęp do informacji z tzw. newslettera KRS za pośrednictwem aplikacji mObywatel.
  • Dzięki temu użytkownicy będą mogli szybciej i wygodniej otrzymywać aktualne informacje o podmiotach wpisanych do rejestru.
  • Nowe rozwiązanie będzie ograniczone do jednoczesnego przesyłania danych nie więcej niż 50 podmiotów.

Nowe przepisy mają wejść w życie 31 marca 2026 roku, natomiast rozwiązania dotyczące KRS – 31 maja 2026 roku

Projekt usprawnia obrót z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym, takimi jak uzbrojenie czy produkty podwójnego zastosowania (towary przeznaczone jednocześnie dla odbiorców cywilnych i wojskowych). Nowe przepisy przewidują uruchomienie elektronicznego systemu Tracker 2.0, który umożliwi składanie online wniosków o stosowne zezwolenia i certyfikaty. Rozwiązanie to krok w stronę cyfrowej administracji, która odpowiada na potrzeby współczesnego biznesu.

Najważniejsze rozwiązania

• Nowe przepisy mają uprościć i przyspieszyć procedury administracyjne, ograniczyć papierową dokumentację oraz poprawić dostępność usług dla przedsiębiorców, którzy dokonują obrotu towarami strategicznymi.
• Przedsiębiorcy będą mogli składać wnioski o wydanie zezwoleń na obrót uzbrojeniem i produktami podwójnego zastosowania elektronicznie – bez konieczności drukowania i osobistego dostarczania dokumentów.
  • Cały proces rozpatrywania wniosków, w tym weryfikacja i wydawanie decyzji administracyjnych, będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym Tracker 2.0, co przyspieszy komunikację między urzędami a przedsiębiorcami.
  • System będzie prowadził centralny rejestr wszystkich wydanych zezwoleń, certyfikatów importowych oraz oświadczeń końcowych użytkowników, co zwiększy przejrzystość i ułatwi kontrolę.
  • Dzięki cyfrowemu obiegowi dokumentów, zmniejszą się obciążenia administracyjne dla przedsiębiorców i administracji.

• Wprowadzone zostają uproszczenia dla firm i podmiotów, które zajmują się obrotem uzbrojeniem i produktami podwójnego zastosowania , m.in.:
  • skrócony zostaje czas oczekiwania na możliwość korzystania z tzw. krajowych zezwoleń generalnych – z 30 do 14 dni. Oznacza to, że zainteresowane firmy i podmioty będą mogły szybciej zacząć realizować proste, bezpieczne transakcje, bez konieczności uzyskiwania indywidualnych zezwoleń;
  • wprowadzony zostaje krótszy obowiązkowy okres przechowywania dokumentacji (5 lat zamiast 10 lat).
• Ponadto, projekt dostosowuje polskie prawo do unijnych przepisów dotyczących systemu kontroli m.in. wywozu, pośrednictwa i transferu produktów podwójnego zastosowania.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Akademia Sztuki Wojennej zostanie przekształcona w Uniwersytet Bezpieczeństwa Narodowego. Celem zmiany jest wzmocnienie systemu bezpieczeństwa Polski poprzez rozwój nowoczesnego kształcenia, badań naukowych i innowacji dotyczących obronności, odporności państwa i ochrony ludności. Nowy uniwersytet ma stać się wiodącym – także w wymiarze międzynarodowym – ośrodkiem kształcenia wojskowego i cywilnego, odpowiadającym na współczesne zagrożenia, w tym militarne.

Najważniejsze rozwiązania

• Uniwersytet Bezpieczeństwa Narodowego (UBN) powstanie przez przekształcenie Akademii Sztuki Wojennej. Oznacza to zachowanie ciągłości działalności uczelni – wszystkie studia, kursy, szkolenia, prawa i obowiązki zostaną utrzymane.
  • Pracownicy, żołnierze, studenci, doktoranci i słuchacze Akademii automatycznie staną się członkami nowego uniwersytetu.
• UBN będzie przygotowywał specjalistów dla wojska, administracji publicznej oraz sektora cywilnego.
  • Uczelnia skoncentruje się na bezpieczeństwie narodowym, obronności, odporności państwa, ochronie ludności i zarządzaniu kryzysowym.
  • Kształcenie wojskowe i cywilne będzie realizowane we współpracy z uniwersytetami obrony państw sojuszniczych.
• UBN połączy nauki społeczne, humanistyczne oraz inżynieryjno-techniczne. Dzięki temu kształcenie i badania będą miały charakter interdyscyplinarny, czyli obejmujący różne dziedziny wiedzy.
• W ramach uczelni powstaną nowe dyscypliny naukowe, w tym inżynieria bezpieczeństwa, inżynieria lądowa, geodezja i transport.
  • Pozwoli to kształcić inżynierów do zadań związanych z ochroną ludności, infrastrukturą krytyczną i obroną cywilną.
• Uczelnia będzie także prowadzić kształcenie i badania dotyczące cyberbezpieczeństwa, sztucznej inteligencji i technologii podwójnego zastosowania (cywilnych i wojskowych) – odpowiadając na rosnące zagrożenia w cyberprzestrzeni.
• Uniwersytet stanie się ponadto zapleczem eksperckim m.in. dla projektu Tarczy Wschód. Będzie przygotowywać analizy, ekspertyzy i rozwiązania technologiczne wzmacniające bezpieczeństwo Polski.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.  Przekształcenie Akademii Sztuki Wojennej w Uniwersytet Bezpieczeństwa Narodowego ma nastąpić 1 marca 2026 roku.

Projekt wprowadza zasady dotyczące raportowania i automatycznej wymiany informacji podatkowych o transakcjach z wykorzystaniem kryptoaktywów. Wymiana tych informacji ma służyć zwalczaniu oszustw i unikania opodatkowania. Nowe prawo dostosowuje polskie przepisy do rozwiązań, które obowiązują w Unii Europejskiej.

Najważniejsze rozwiązania

• Wprowadzone zostają zasady dotyczące raportowania i automatycznej wymiany informacji o transakcjach z wykorzystaniem kryptoaktywów.
  • Celem zmian jest zwiększenie przejrzystości podatkowej oraz ograniczenie nadużyć.
  • Raportujący dostawcy usług związanych z kryptoaktywami będą musieli gromadzić i przekazywać administracji podatkowej informacje o transakcjach dokonywanych przez użytkowników kryptoaktywów.
    • Takimi transakcjami jest np. nabycie lub sprzedaż kryptoaktywów czy wymiana jednego kryptoaktywa na inne.
• Nowe przepisy obejmują również rozwiązania, które wynikają z międzynarodowych standardów opracowanych przez OECD.
  • Dzięki temu Polska będzie mogła uczestniczyć w globalnej wymianie informacji podatkowych, co jest kluczowe w świecie szybko rozwijającego się rynku kryptoaktywów.
• Projekt umożliwi ponadto centralne składanie deklaracji na potrzeby tzw. opodatkowania wyrównawczego (central filing). Deklaracja ta będzie składana w całej UE na podstawie określonego wzoru.
  • Międzynarodowe grupy przedsiębiorstw, które działają w UE będą składać deklarację dotyczącą podatku wyrównawczego tylko w jednym unijnym państwie, które następnie przekaże stosowne informacje właściwym państwom UE.
  • Takie rozwiązanie zmniejszy obciążenia administracyjne po stronie przedsiębiorców i administracji podatkowych.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.