Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - Wiadomości

Projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa powstał w duchu deregulacji i ułatwiania życia obywatelom. Propozycja Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zakłada uproszczenie procedur składania wniosków o zasiłki.

30 grudnia 2025 roku Rada Ministrów przyjęła projekt MRPiPS.

O zasiłek opiekuńczy zawnioskujesz online

Projekt przewiduje wprowadzenie możliwości przesyłania przez płatników składek oraz biura rachunkowe wniosków o zasiłek opiekuńczy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w postaci elektronicznej. Również płatnicy składek, którzy są płatnikami zasiłków, będą mogli je wypłacać na podstawie wniosku złożonego w postaci elektronicznej.

Jak to działa obecnie?

• Dokumenty, które zwykle przekazywane są przez płatników jako komplet stanowiący podstawę do ustalenia prawa do zasiłku opiekuńczego, muszą być przekazywane oddzielnie.
• Zaświadczenie płatnika składek (Z-3) może być przekazane w formie elektronicznej przez PUE ZUS, natomiast wniosek o zasiłek opiekuńczy (Z-15A/Z-15B) pracownika złożony za pośrednictwem pracodawcy musi być złożony w oryginale (w formie papierowej) do ZUS, czyli bezpośrednio w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS albo wysłany w formie przesyłki listownej.
• Również w przypadku, gdy płatnicy składek sami wypłacają zasiłki, ubezpieczeni nie mogą elektronicznie przekazywać do nich wniosków o zasiłek opiekuńczy.

To wszystko nie przystaje do dzisiejszych realiów. W dobie dynamicznego rozwoju technologicznego państwo nie może pozostawać w tyle. Potrzebujemy nowoczesnych rozwiązań i prostych procedur – wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. To idea przyświecająca MRPiPS przy tworzeniu przepisów przyjaznych obywatelom.

Główny Urząd Statystyczny poinformował, że stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce w końcu listopada 2025 roku wyniosła 5,6 proc. – tyle samo co w końcu października br.

Bezrobocie w listopadzie 2025 roku było o 0,1 pkt proc. niższe niż wskazywały szacunki Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Wynika to z niższej niż wstępnie szacowaliśmy liczby bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach oraz wyższej liczby pracujących.

Najniższe bezrobocie odnotowano w województwie wielkopolskim (3,5 proc.), a najwyższe w województwach podkarpackim i warmińsko-mazurskim (9 proc).

W końcu listopada 2025 w urzędach pracy zarejestrowanych było 873,6 tys. bezrobotnych. W porównaniu z miesiącem poprzednim liczba bezrobotnych wzrosła o 6,3 tys. Wzrost liczby bezrobotnych był słabszy niż w listopadzie 2024 r., gdy liczba bezrobotnych wzrosła o 9 tys. osób.

Polska w unijnej czołówce

Polska znajduje się w czołówce krajów z najniższą stopą bezrobocia w Unii Europejskiej. W październiku 2025 roku liczona zgodnie z definicją Eurostatu stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 3,2 proc. (tyle samo co przed miesiącem i o 0,4 pkt proc. więcej niż w październiku 2024 roku).

Najniższe bezrobocie w UE odnotowała Malta (3,1 proc.), drugie były Polska i Czechy (po 3,2 proc.). Najwyższe bezrobocie było w Hiszpanii (10,5 proc.). W październiku 2025 roku unijna średnia wyniosła 6 proc., a w strefie euro – 6,4 proc.

Koniec roku to z jednej strony czas podsumowań, a z drugiej snucia planów na kolejny. To właśnie był temat przewodni briefingu prasowego członków kierownictwa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

23 grudnia 2025 ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk oraz wiceminister Sebastian Gajewski spotkali się z dziennikarzami, by opowiedzieć o pierwszej wolnej od pracy Wigilii oraz o zmianach w prawie pracy i systemie zabezpieczenia społecznego, które wejdą w życie z początkiem roku 2026.

To się dzieje! Wolna Wigilia 2025

Pierwszym punktem spotkania była wolna Wigilia.

To zmiana, o którą w zeszłym roku walczyliśmy bardzo zdecydowanie, bo wiemy, jak ważny jest czas spędzony z rodziną. Wiemy, jak ciężko pracują Polki i Polacy, i jak bardzo wyczekują na ten okres, w którym mogą odetchnąć, odpocząć, zrelaksować się i spędzić czas tak, jak tego chcą najbardziej – z bliskimi lub w jakikolwiek inny sposób. Wolna od pracy Wigilia to był taki postulat często przywoływany przez polityków różnych ugrupowań. Przywoływany, podnoszony, ale nigdy nie wprowadzony. Do czasu. Do czasu, aż tej zmiany dokonaliśmy, i już jutro, czyli 24 grudnia polskie rodziny będą mogły spędzić ze sobą więcej czasu. Na święta będzie można dojechać nieco wcześniej, a zatem nieco bezpieczniej. To dobra i ważna zmiana, której doświadczy nawet 13 milionów pracujących Polek i Polaków

- mówiła podczas briefingu prasowego ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

Jak dodała, nawet w branżach pracujących tego dnia, za dzień ustawowo wolny od pracy przysługują dodatkowe uprawnienia, np. dzień wolny lub dodatkowe wynagrodzenia, dlatego jest to zmiana korzystna dla wszystkich pracujących Polek i Polaków.

Szefowa MRPiPS podkreśliła, że chociaż wolną Wigilię poprzedziły trzy niedziele handlowe, nie oznaczało to, że pracownicy handlu wszystkie je musieli spędzić w pracy. Ustawa zagwarantowała im maksymalnie dwie niedziele pracujące w grudniu.

Staż pracy liczony na nowo

Kilka dni po świętach w życie wejdzie ustawa stażowa – jedna z najważniejszych od lat zmian na rynku pracy. Do stażu pracy będą wliczane także te okresy, które do tej pory były kompletnie ignorowane. To m.in. praca na zleceniu i prowadzenie własnej działalności. Przez lata prawo traktowało setki tysięcy osób, jakby dopiero zaczynały karierę zawodową, mimo że pracowały uczciwie przez 10, 15 czy 20 lat. Tyle że nie na etacie, co było głęboko niesprawiedliwe.

Nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 r. w sektorze publicznym, a w sektorze prywatnym po 6 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Większy staż to dłuższy urlop, dodatki stażowe, nagrody jubileuszowe, ale też dostęp do ofert pracy, które wymagają określonego doświadczenia. To szczególnie ważne w sektorze publicznym, który musi dziś konkurować o specjalistów.

Ministra mówiła też o tym, że od 1 stycznia 2026 ruszamy z zasadniczą częścią pilotażu skróconego czasu pracy z zachowaniem wynagrodzenia.

Co jeszcze się zmieni od 1 stycznia 2026?

O kolejnych ważnych zmianach – emeryturach czerwcowych i podwyżce zasiłku pogrzebowego – opowiedział wiceminister Sebastian Gajewski.

Emerytury czerwcowe

Emerytury czerwcowe to problem osób urodzonych po 1948 roku, które przeszły na emeryturę w latach 2009-2019. Jeżeli złożyły wniosek w czerwcu, to ich świadczenie jest niższe niż osób, które złożyły wniosek w kwietniu czy w maju. Suma wskaźników waloryzacji kwartalnej, którymi zostałyby objęte składki emerytalne oraz kapitał początkowy przy przejściu na emeryturę w kwietniu lub maju, jest zazwyczaj wyższa od wskaźnika waloryzacji rocznej, który stosuje się przy ustalaniu emerytury w czerwcu danego roku - stąd wynikał problem niższych świadczeń tej grupy osób.

Rozwiązanie przygotowane w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zakłada, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu ponownie ustali emerytury i renty rodzinne osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę lub rentę rodzinną w czerwcu.

To zmiana ważna i oczekiwana. W pierwszym kwartale 2026 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyda decyzje wobec wszystkich emerytów i rencistów, których ta zmiana dotyczy, podwyższające świadczenia

- zaznaczył wiceminister Sebastian Gajewski.

Jak to wygląda w liczbach? Regulacje obejmą około 103 tys. osób (95,5 tys. osób pobierających emerytury i 8 tys. osób pobierających renty rodzinne). Szacowana przeciętna podwyżka to ok. 220 zł.

Wyższy zasiłek pogrzebowy

Również od 1 stycznia 2026 roku po raz pierwszy od lat wzrośnie kwota zasiłku pogrzebowego.

Co ważne, kwota zasiłku pogrzebowego będzie waloryzowana i podwyższana o wskaźnik wzrostu cen i usług konsumpcyjnych, jeśli inflacja w danym roku przekroczy 5 proc.

Mamy głębokie przekonanie o tym, że państwo musi wobec tego osobistego dramatu, jakim jest śmierć osoby bliskiej, przychodzić z pomocą szybką i pomocą realną. Dlatego podnosimy zasiłek pogrzebowy z 4 tys. zł do 7 tys. zł

- powiedział wiceminister Sebastian Gajewski.

Dodatkowo skrócono czas, w jakim zasiłek będzie wypłacany – z 30 do 14 dni. Uproszczono także procedury ubiegania się o świadczenie.

Wiceszef MRPiPS dodał, że od 1 stycznia 2026 wejdą w życie nowe świadczenia w ramach pomocy społecznej, niezwiązane z kryterium dochodowym, przysługujące np. w sytuacji, gdy zasiłek pogrzebowy nie przysługuje lub gdy pojawią się dodatkowe koszty związane m.in. ze sprowadzeniem ciała z zagranicy.

Układy zbiorowe pracy umożliwiają pracownikom oraz pracodawcom wspólne ustalanie zasad zatrudnienia lepiej dopasowanych do realiów konkretnego zakładu lub branży, z zachowaniem zasady korzystności wobec przepisów prawa pracy.

Nowe przepisy upraszczają procedury zawierania i ewidencjonowania układów, przewidują możliwość skorzystania ze wsparcia mediatorki lub mediatora w rokowaniach oraz pozwalają regulować m.in. kwestie godzenia życia zawodowego i prywatnego, równości płci, procedur antymobbingowych czy wykorzystywania nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji.

Istotną zmianą jest odejście od papierowej rejestracji układów na rzecz elektronicznej ewidencji. Ustawa przewiduje utworzenie Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy, czyli centralnego systemu teleinformatycznego służącego do gromadzenia informacji o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Do czasu uruchomienia KEUZP zgłoszenia są przekazywane drogą elektroniczną do ministra właściwego do spraw pracy, wraz z cyfrowym odwzorowaniem dokumentów oraz podpisem kwalifikowanym lub zaufanym.

W okresie przejściowym zgłoszeniu podlegają wyłącznie nowe układy zbiorowe pracy, nowe protokoły dodatkowe oraz nowe porozumienia zbiorowe. Układy i protokoły zarejestrowane przed wejściem w życie ustawy nie wymagają ponownego zgłoszenia.

Dla pracodawców, układy zbiorowe to narzędzie lepszego zarządzania zakładem pracy, planowania działalności i stabilizacji zatrudnienia. Dla pracowników to realna szansa na dodatkowe uprawnienia, takie jak np. dodatkowe urlopy, przejrzyste zasady wynagradzania czy rozwiązania wspierające równowagę między pracą a życiem prywatnym.

Ustawa wspiera rozwój układów zbiorowych w Polsce, wzmacnia dialog społeczny oraz spójność rynku pracy, akcentując rolę negocjacji i porozumień między partnerami społecznymi.

Szczegółowe informacje dotyczące okresu przejściowego, zasad zgłaszania oraz wzory dokumentów są dostępne na stronie internetowej: https://www.gov.pl/web/dialog/uklady-zbiorowe-pracy oraz https://www.gov.pl/web/dialog/informacja-na-temat-tzw-okresu-przejsciowego-tj-pomiedzy-wejsciem-w-zycie-ustawy-z-dnia-5-listopada-2025-r-o-ukladach-zbiorowych-pracy-i-porozumieniach-zbiorowych-uzp-a-uruchomieniem-krajowej-ewidencji-ukladow-zbiorowych-keuzp .

11 grudnia 2025 roku ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk wręczyła Mai Nowak powołanie na stanowisko Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych oraz Sekretarza Stanu w MRPiPS.

Kim jest Maja Nowak?

Maja Nowak jest absolwentką pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Głogowie. Ukończyła studia magisterskie pedagogiczne ze specjalnością aktywizacja i rozwój wspólnot lokalnych w uczelni Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie oraz studia podyplomowe z zakresu przedsiębiorczości i doradztwa zawodowego w Wyższej Szkole Bankowej we Wrocławiu.

Jest tłumaczką-przewodniczką osób głuchoniewidomych, szkoleniowcem oraz egzaminatorką szkoleń dla tłumaczy przewodników. Od blisko 20 lat angażuje się w działalność społeczną jako wolontariuszka i liderka organizacji pozarządowych.

Pochodzi z Bytomia Odrzańskiego w powiecie nowosolskim. Jest mamą syna z niepełnosprawnością, co wzmacnia jej wrażliwość na sytuację rodzin opiekujących się osobami z niepełnosprawnościami i pomaga lepiej rozumieć bariery, z jakimi mierzą się w codziennym funkcjonowaniu.

Jest posłanką na Sejm X kadencji, pełniła funkcję wiceprzewodniczącej komisji polityki społecznej i rodziny oraz przewodniczącej podkomisji ds. osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego jak również parlamentarnego zespołu ds. osób z niepełnosprawnościami.

W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej będzie odpowiadała za sprawy związane z osobami z niepełnosprawnościami - nadzorowanie tworzenia odpowiedniego systemu wsparcia dla tej grupy osób. Będzie realizowała zadania związane z gospodarowaniem środkami Funduszu Solidarnościowego – podlegać będzie jej Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych (BON).

Podziękowania dla Łukasza Krasonia

Dziękujemy dotychczasowemu pełnomocnikowi rządu ds. osób niepełnosprawnych Łukaszowi Krasoniowi za współpracę oraz zaangażowanie w działania na rzecz poprawy jakości życia osób z niepełnosprawnościami i ich bliskich.

W końcu listopada br. stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce wyniosła 5,7 proc. – wynika z szacunków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W tym czasie w urzędach pracy zarejestrowanych było 875,3 tys. bezrobotnych.

To odpowiednio o 0,1 pkt proc. i 7,9 tys. osób więcej niż w miesiącu poprzednim oraz o 0,7 pkt proc. i 100,8 tys. osób więcej niż w listopadzie 2024 roku.

Stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu listopada 2025 kształtowała się w przedziale od 3,5 proc. w województwie wielkopolskim do 9,1 proc. w podkarpackim i warmińsko-mazurskim.

Listopad zwykle jest miesiącem, w którym liczba bezrobotnych rośnie. Warto jednak podkreślić, że wzrost w listopadzie tego roku był niższy niż  przed rokiem, gdy poziom bezrobocia zwiększył się o prawie 9 tys. osób.

Polska na drugim miejscu w UE z najniższym bezrobociem

Polska utrzymuje się w czołówce krajów z najniższą stopą bezrobocia w UE. W październiku 2025 liczona zgodnie z definicją przyjętą przez Eurostat stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 3,2 proc. (tyle samo co przed miesiącem i o 0,4 pkt proc. więcej niż w październiku 2024 roku).

Pierwszą pozycję pod względem najniższej stopy bezrobocia w UE zajęła Malta (3,1 proc.), drugą Polska i Czechy (po 3,2 proc.). Najwyższe bezrobocie było w Hiszpanii (10,5 proc.). W tym czasie unijna średnia wyniosła 6 proc., a w strefie euro – 6,4 proc.

Projekt ustawy o reformie Państwowej Inspekcji Pracy to efekt działalności zespołu powołanego w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jej wprowadzenie będzie realizacją kamieni milowych (A71G i A72G) Krajowego Planu Odbudowy, do czego jako państwo się zobowiązaliśmy.

4 grudnia 2025 roku Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt ustawy o reformie Państwowej Inspekcji Pracy.

Dlaczego potrzebujemy reformy Państwowej Inspekcji Pracy?

Realizacja kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy to tylko jeden z powodów, dla których powinniśmy to zrobić. Drugim, najważniejszym, jest walka z patologiami rynku pracy, których konsekwencje ponosimy wszyscy. Tak jak walczymy z luką VAT, tak powinniśmy walczyć z luką śmieciową, ze śmieciowym zatrudnieniem, ponieważ wiążą się z nimi ogromne koszty społeczne

- wskazuje ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk

Zgodnie z decyzją wykonawczą Rady UE z 17 czerwca 2025 r., celem reformy jest wzmocnienie roli Państwowej Inspekcji Pracy w skutecznym egzekwowaniu prawa pracy. Kodeks pracy wyraźnie wskazuje, że niedopuszczalne jest zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy.

Projekt zakłada umożliwienie Państwowej Inspekcji Pracy nie tylko wskazywanie, że Kodeks Pracy jest naruszany, ale też pozwoli te naruszenia likwidować i - na mocy decyzji administracyjnej zmieniać - fikcyjne umowy o dzieło, zlecenia czy B2B na umowy o pracę.

W projektowanej ustawie zagwarantowana jest ścieżka odwoławcza dla stron, które nie zgodzą się z decyzją Inspektora Pracy. Od decyzji okręgowego inspektora będzie przysługiwało odwołanie do Głównego Inspektora Pracy. Na końcu drogi odwoławczej jest sąd pracy.

Co jeszcze zakłada projekt reformy PIP?

Projekt ustawy o reformie Państwowej Inspekcji Pracy zakłada także:

• wymianę informacji i danych między ZUS, PIP i KAS na potrzeby kontroli i analizy ryzyka;

• usprawnienie kontroli PIP poprzez wprowadzenie kontroli zdalnych i wykorzystania urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie czynności kontrolnych na odległość, wprowadzenie postaci elektronicznej dokumentacji sporządzanej podczas kontroli, w szczególności protokołów kontroli;

• sporządzanie przez Głównego Inspektora Pracy rocznych i wieloletnich programów kontroli opartych na analizie ryzyka;

• rozwiązania w zakresie wysokości kar grzywny za wykroczenia przeciwko prawom pracownika mające na celu zapewnienie skuteczniejszej ochrony pracowników i mające pełnić funkcję odstraszającą dla pracodawców nieprzestrzegających przepisów prawa pracy.

Do tego dochodzą nowe obowiązki Głównego Inspektora Pracy:

• opracowania wieloletniej strategii budowania zdolności i poprawy warunków pracy Państwowej Inspekcji Pracy obejmującej w szczególności: sprostanie wyzwaniu nieobsadzonych wakatów, wprowadzenia narzędzi informatycznych na potrzeby skutecznych kontroli, opracowania metod zarządzania i narzędzi oceny ryzyka, aby kontrole były ukierunkowane i skuteczne oraz planu szkoleń dla pracowników w zakresie wdrażania nowych przepisów, standardów operacyjnych i narzędzi informatycznych;

• przeprowadzenia audytu systemów bezpieczeństwa informatycznego w PIP;

• wydania zarządzenia w sprawie metod i standardów zarządzania kontrolami.

Projekt zakłada także zobowiązanie Głównego Inspektora Pracy, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Szefa Krajowej Administracji Skarbowej do utworzenia międzyinstytucjonalnego zespołu zadaniowego do spraw oceny ryzyka w celu zwiększenia skuteczności kontroli PIP.

Uczestników spotkania w imieniu swoim oraz ministry Agnieszki Dziemianowicz-Bąk przywitała wiceministra Aleksandra Gajewska.

Podziękowała za obecność przedstawicielom Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a także przedstawicielkom biura Rzecznika Praw Pacjenta i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Szczególne podziękowania wiceszefowa MRPiPS skierowała do osób reprezentujących organizacje pozarządowe.

Mówiłyśmy o tym na ostatnim posiedzeniu, ale chciałabym jeszcze raz podkreślić, że to dzięki Państwa zaangażowaniu, dzięki Państwa inicjatywie udało nam się przygotować i wdrożyć dwa rozporządzenia upraszczające procedury przyznawania skróconego urlopu oraz zasiłku pogrzebowego dla kobiet po utracie ciąży – niezależnie od czasu jej trwania i bez konieczności ustalania płci. Udało nam się wspólnie zmienić to okrutne i bezduszne prawo

- podkreśliła wiceministra Aleksandra Gajewska.

Wsparcie psychologiczne rodziców po stracie

V posiedzenie Zespołu ds. opracowania rozwiązań w zakresie wsparcia rodziców doświadczających utraty ciąży oraz śmierci dziecka tuż po urodzeniu poświęcone było przede wszystkim wsparciu psychologicznemu rodziców po stracie.

Każdy z nas jest inny, różnie radzimy sobie i odnajdujemy się w różnych sytuacjach, ale jedno jest pewne – strata okołoporodowa to sytuacja wymagająca otoczenia szczególną opieką, również opieką psychologiczną – jeżeli jest taka wola

- zaznaczyła wiceministra Aleksandra Gajewska.

Uczestnicy mieli okazję wysłuchać prezentacji, które wygłosiły:

• prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich – Konsultantka Krajowa w dziedzinie neonatologi, która opowiedziała o założeniach programu pilotażowego „Kompleksowa Opieka Rozwojowa nad Dziećmi urodzonymi przedwcześnie KORD ",
• Joanna Frejus z Fundacji Czułość, która przedstawiła wyniki i wnioski z raportu „Doświadczenia i potrzeby kobiet roniących w Polsce”,
• Justyna Dąbrowska – psycholożka i psychoterapeutka zajmująca się psychoterapią okołoporodową, autorka książek – opowiedziała „Czego potrzebują rodzice po stracie okołoporodowej”.

Po wystąpieniach odbyła się dyskusja z udziałem przedstawicieli resortów, instytucji publicznych oraz organizacji pozarządowych.

Koalicja na rzecz wsparcia rodziców

Do prac zespołu ds. wsparcia rodziców po utracie ciąży lub dziecka tuż po urodzeniu zaproszeni zostali przedstawiciele m.in. Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz innych resortów, a także Biura Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Pacjenta, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz organizacje pozarządowe zajmujące się tematyką wsparcia osób mierzących się z utratą ciąży czy śmiercią dziecka.

Układy zbiorowe pracy to rodzaj porozumień zawieranych pomiędzy pracodawcą a reprezentowanymi przez związki zawodowe pracownikami. W ramach układów zbiorowych pracy można ustalić np. odmienne niż w przepisach prawa pracy warunki pracy – pod warunkiem, że są bardziej korzystne dla pracowników. Mogą to być np. dodatkowe dni urlopu czy coroczne podwyżki.

27 listopada 2025 roku Prezydent RP podpisał Ustawę o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych.

Układy zbiorowe na nowych zasadach

Najważniejsze rozwiązania, jakie znalazły się w ustawie:

• Zakładowy lub ponadzakładowy układ zbiorowy pracy będzie można zawrzeć w celu określenia spraw nieuregulowanych w przepisach prawa pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący. Zachowana zostaje tzw. zasada korzystności, czyli podjęte w negocjacjach ustalenia nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.
• W układzie będą mogły być uregulowane rozwiązania ułatwiające godzenie życia zawodowego z życiem prywatnym, kwestie dotyczące zastosowania nowych technologii (np. sztucznej inteligencji) w zakładzie pracy, rozwiązań zapewniających równość płci, procedury antymobbingowe czy przeciwdziałanie zagrożeniom psychospołecznym (takim jak stres czy wypalenie zawodowe).
• Zgodnie z ustawą zamiast rejestrowania układów jest przewidziana ich ewidencja - układy zbiorowe i porozumienia zbiorowe mają być zgłaszane do Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy wyłącznie w formie elektronicznej.
• Wprowadzona zostaje możliwość skorzystania z pomocy mediatora na etapie rokowań.
• Uelastyczniony zostaje czas obowiązywania układu zbiorowego pracy - strony podejmujące rokowania będą mogły wybrać zawarcie układu na czas określony, z możliwością przedłużania okresu jego obowiązywania. Możliwe będzie także zawarcie układu na czas nieokreślony.
• Możliwość zawierania układów ponadzakładowych przez co najmniej 2 pracodawców, co oznacza brak konieczności zawierania układu przez organizację pracodawców.

Kiedy ustawa wejdzie w życie?

Nowe przepisy wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Dotychczasowe regulacje dotyczące mobbingu powstały ponad dwie dekady temu, sama definicja jest z kolei nieprecyzyjna i nie przystaje do dzisiejszej rzeczywistości. Każdy pracownik i pracownica muszą czuć się bezpiecznie w swoim miejscu pracy, dlatego przygotowaliśmy projekt zmian w Kodeksie Pracy.

27 listopada 2025 roku Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt.

Potrzebujemy nowej definicji mobbingu

Projekt zakłada przede wszystkim uproszczenie definicji mobbingu – wskazanie na szereg cech mobbingu, w szczególności:

• wykluczenie z definicji tego zjawiska zachowań incydentalnych,

• uznanie, że zjawiska te mają charakter nawracający, powtarzający się lub stały,

• pochodzą m.in. od przełożonego, współpracownika, podwładnego, pojedynczej osoby bądź grupy,

• uznanie, że działania te mogą mieć charakter fizyczny, werbalny i pozawerbalny,

• uniezależnienie od intencjonalności działania sprawcy lub od wystąpienia określonego skutku,

• uznanie za mobbing nakazywania lub zachęcania i do zachowań stanowiących mobbing.

Ustawa ma chronić także przed fałszywymi oskarżeniami.

Zakłada również podniesienie wysokości zadośćuczynienia za stosowanie mobbingu – minimum sześciokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracownik powinien otrzymać godną rekompensatę. Zwracał na to uwagę wielokrotnie Sąd Najwyższy.

Co jeszcze się zmieni?

Projekt wprowadza obowiązek określenia zasad przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji w regulaminie pracy lub obwieszczeniu.

Sąd zobowiązany będzie z kolei do dokonania w jednym postępowaniu oceny, czy nie doszło do innego naruszenia dóbr osobistych pracownika.

Co ważne, nowe przepisy zakładają zwolnienie z odpowiedzialności cywilnoprawnej pracodawcy, jeżeli mobbing nie pochodził od przełożonego pracownika i zostały wdrożone odpowiedne i skuteczne działania prewencyjne.